Strategie pamięci roboczej – przewodnik po pamięci roboczej cz.III

W poprzednim poście rozmawialiśmy o tym, czy możesz poprawić swoją pamięć roboczą. Dzisiaj chciałabym porozmawiać o tym, jakie strategie pamięci roboczej są najlepsze. Szkicownik wizualno-przestrzenny to drugi rodzaj przechowywania pamięci krótkotrwałej. Przechowuje dwu- lub trójwymiarowe obiekty i ich położenie w przestrzeni. Szkicownik wizualno-przestrzenny jest niezbędny do zrozumienia przedmiotów matematycznych, ścisłych, technologicznych i inżynieryjnych. Pojemność pamięci roboczej wizualno-przestrzennej w dzieciństwie pozwala wiarygodnie przewidzieć osiągnięcia matematyczne w okresie dojrzewania, nawet jeśli uwzględni się inne czynniki, takie jak inteligencja.

Strategie pamięci roboczej

W oszałamiającym badaniu naukowcy z Berkley sprawdzili umiejętności wzrokowo-przestrzenne studentów inżynierii. Odkryli, że mężczyźni radzili sobie średnio prawie 10% lepiej niż kobiety w różnych zadaniach, takich jak mentalna rotacja obiektów. Badacze przeprowadzili później wywiady z doświadczonymi inżynierami i poprosili ich o podzielenie się strategiami rozwiązywania problemów wizualno-przestrzennych. Na podstawie tych strategii opracowali program treningu wizualno-przestrzennego. Do udziału w programie zaproszono wszystkie kobiety, które uzyskały niskie wyniki. Co ciekawe, już po 3 godzinach treningu nie było znaczących różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami.

To badanie pokazuje, jak zastosowanie odpowiednich strategii może znacząco (i szybko) pomóc Twojemu szkicownikowi wizualno-przestrzennemu. Które strategie są najlepsze? We wspomnianym powyżej badaniu naukowcy odkryli, że różni inżynierowie stosowali różne strategie, uzyskując ten sam wynik. Dlatego wydaje się, że nie ma jednej „właściwej” strategii podejścia do problemów wizualno-przestrzennych. Możesz jednak opracować własną strategię. Pokażę Ci, jak to zrobić, wykonując następujące zadanie.

Która kostka nie pasuje?

Przyjrzyj się poniższemu obrazkowi i spróbuj znaleźć złożoną kostkę, której nie da się ułożyć z rozłożonej kostki (jest tylko jedna). Zanim podam Ci poprawną odpowiedź, zastanów się nad strategią, którą zastosowałaś. Istnieją dwie szerokie strategie radzenia sobie z tego rodzaju problemami. Strategia holistyczna polega na złożeniu kostki, następnie obróceniu jej w myślach jako całości i porównaniu ze złożonymi kostkami. Jest to strategia wymagająca najbardziej pamięci roboczej. Natomiast strategia analityczna polega na stopniowym dostrzeganiu zależności pomiędzy wzorcami.

Jeśli spojrzysz na pierwszą złożoną kostkę, możesz zadać sobie pytanie – jeśli biały krzyżyk znajduje się nad czarnym x, czy pięć kropek może znajdować się po prawej stronie? Następnie spójrz na rozłożoną kostkę. Wizualizuj rozłożoną kostkę w taki sposób, aby biały krzyż znajdował się nad czarnym x. Z tej pozycji łatwo widać, że pierwsza złożona kostka jest taka sama jak rozłożona. Alternatywnie możesz najpierw „rozłożyć” kostki, a nawet narysować je rozłożone. Następnie obróć i porównaj rozłożone kostki, aby sprawdzić, czy pasują. Jeśli zastosujesz jedną z tych strategii do pozostałych trzech kostek, zobaczysz, że czwarta kostka nie pasuje.

Jak wykorzystać wizualizację i rysunek do usprawnienia uczenia się?

Zamiast składać i obracać za jednym razem (co jest trudniejsze dla pamięci roboczej), spróbuj najpierw spłaszczyć kostkę testową, podzielić ją na części i porównać z oryginalnym schematem. Rozbicie problemów w ten sposób może zamienić coś skomplikowanego w coś łatwego. Jeśli od razu możesz zastosować podejście holistyczne, prawdopodobnie Twój szkicownik wizualno-przestrzenny ma dużą pojemność. Jeśli nie, możesz skorzystać z bardziej fragmentarycznego podejścia. Cały pomysł polega na tym, aby wyładować informacje z pamięci roboczej – podzielić zadanie na mniejsze, łatwiejsze do wykonania części i zapisać etapy pośrednie na papierze. W ten sposób możesz osiągnąć ten sam wynik, co osoba o dużej pojemności pamięci roboczej, choć być może wolniej.

Szkicownik wizualno-przestrzenny przydaje się nie tylko przy problemach wizualno-przestrzennych. Pętla fonologiczna i szkicownik wizualno-przestrzenny są w dużej mierze od siebie niezależne. Dlatego możesz używać szkicownika wizualno-przestrzennego do wspomagania pętli fonologicznej i odwrotnie. Piękna demonstracja tego, jak szkicownik wizualno-przestrzenny może pomóc pętli fonologicznej, została przeprowadzona przez naukowców, którzy przebadali japońskich ekspertów w dziedzinie obliczeń mentalnych.

Strategie pamięci roboczej – czytanie ze zrozumieniem

Eksperci ci mają bardzo duży zakres cyfr (16 cyfr) i potrafią szybko odejmować i dodawać liczby składające się z maksymalnie 9 cyfr. Skąd bierze się ich cudowna zdolność? Dzięki praktyce eksperci ci nauczyli się konstruować w umyśle „wirtualne” liczydło, którego używają do wykonywania obliczeń. Chociaż w dobie komputerów liczydło mentalne prawdopodobnie nie jest już potrzebne, wizualizacji można używać na inne sposoby – jeśli idziesz na zakupy i chcesz zapamiętać listę zakupów, możesz zrobić z nich jeden obraz. Na przykład możesz sobie wyobrazić paprykę, mleko, kurczaka i musztardę jako kurczaka w musztardzie, pływającego w misce płatków śniadaniowych i otoczonego papryką.

Strategie wizualizacji mogą być również korzystne dla umiejętności czytania ze zrozumieniem. W interesującym badaniu badacze poprosili uczniów o przeczytanie tekstu naukowego z chemii. Jednej grupie uczniów nie przydzielono żadnej strategii, drugą poproszono o skupienie się na tekście (podsumowanie i znalezienie głównych punktów), a ostatnią o zastosowanie strategii rysunkowo-konstrukcyjnej (rysowanie cząsteczek i ich wiązań). Na zakończenie zajęć uczniowie zostali poddani ocenie za pomocą testu.

Czy rysowanie pomaga czytać za lepszym zrozumieniem?

Można by się spodziewać, że skupienie się na tekście, odnalezienie jego głównych punktów i umiejętność jego podsumowania powinna być kluczowymi składnikami czytania ze zrozumieniem. Wyniki pokazały jednak coś zupełnie odwrotnego. Uczniowie rysujący osiągnęli lepsze wyniki niż uczniowie nieuczący się strategii o 30%. Co więcej, podsumowywanie faktycznie pogorszyło wyniki grupy skupiającej się na tekście w porównaniu z grupą kontrolną.

Chociaż strategia rysunkowo-konstrukcyjna poprawia zrozumienie przez uczniów określonych tekstów naukowych, badania nie wykazały jeszcze, czy można ją uogólniać na wszystkie przedmioty i wszystkie rodzaje tekstów. Musisz poeksperymentować ze sobą, aby dowiedzieć się, kiedy rysowanie jest przydatne, a kiedy nie. Co więcej, aby technika była skuteczna, istotna jest jakość rysunków. Oznacza to, że Twoje rysunki muszą wiernie odzwierciedlać treść tekstu, poprawnie oddając relacje pomiędzy różnymi koncepcjami. Dlatego niewątpliwie opanowanie umiejętności wizualizacji wymaga pewnej praktyki. Niemniej jednak, chociaż rysowanie nie jest gotową strategią, jeśli zostanie wykonane dobrze, może stać się potężną techniką w arsenale nauki.

Strategie pamięci roboczej – podsumowanie

• Nie martw się, jeśli masz problemy z zadaniami wizualno-przestrzennymi – jest to głównie kwestia wyboru odpowiedniej strategii.
• Stosuj podejście strategii analitycznej (krok po kroku) do rozwiązywania zadań wizualno-przestrzennych.
• Podziel złożone zadania na małe elementy. Przenieś wyniki etapów pośrednich na papier.
• Wypróbuj strategię rysunkowo-konstrukcyjną, która pomoże Ci w czytaniu ze zrozumieniem. Ta strategia może sprawić, że będziesz przetwarzać informacje głębiej.

Podziel się swoimi przemyśleniami na ten temat w komentarzu poniżej albo napisz do mnie maila na adres pytania@cataleja.pl.

Udanego życia,

Cataleja